Schwarzwald für Ehrenamtliche, Geschäftige und Erholungssuchende - Volunteering, Business and Holidays in the Black Forest


Alemannische Texte 3
 

Home >Informieren >Alemannisch >Alemannisch-Texte3

Blick nach Westen beim Lehhof oberhalb Horben-Eduardshöhe in das Nebelmeer von Hexental und Rheintal Blick von der Eduardshöhe bei Horben ins Nebelmeer am 12.12.2004  mehr
 

 

Alemanne

D Kelte, d Remer un d Alemanne sin diä Lit, wu dr Briisgaü in dr alte Zit bsiidlet hän – vu dr noch eltere weißt mer d Nämme nit. Dr Namme Alemanne ("alamanni") isch vu dr remische Gschichtsschriiber brücht wore – sich sälber hän diä alemannische Manne- un Fraüevelker as "Sueben" bezeichnet – do isch speter "Schwobe" drüs wore. Verruckti Wält! Aü mir im Elsass, im Oberbadische un in dr Ditschschwiz sin – hischtorisch – Schwobe, un d hittige Schwobe sin eigentlig aü Alemanne. Im spote Mittelalter isch dr Namme Alemanne ganz in Vergässeheit grote. Erscht dr Johann Peter Hebel het d Werter Alemanne un Alemannisch wider bekannt gmacht. Siterhär nänne sich viil vu dr hiäßige Dialäktsprächer un anderi altiigsässini Lit Alemanne.

E alemannischi Abstammung iber 1500 Johr losst sich im Einzelfall nit nochwiise. Mer ka aber aü küüm abstritte, ass e große Deil vu dr hiäßige Bevelkerung uf d Alemanne zruckgoht. Zu unsere Vorfahre ghere natiirlig aü Kelte un Zuewanderer üs spetere Johrhundert. Scho anne 506 noch Chrischtus sin d Alemanne unter d Oberherrschaft vu dr fränkische Merowinger kumme. Aber verschwunde sin si wäge däm nit. So nimmts eim Wunder, wänn hiäßigi Greberfälder üs dr Zit vu 500 bis 750 "merowingisch" gnännt wäre un d Stadthalle, wu mer ufs Greberfäld boit, "Merowingerhalle". Mer nännt doch aü e Friidhof im Elsiss nit breißisch oder ditsch, aü wänn er unterem breißische Kinnig un em ditsche Kaiser zwische 1871 un 1918 belegt wore isch un villicht aü e baar breißischi un ditschi Beamti un Soldate druf liige
.
Harald Noth, 7.11.2009

 

No e Stuck Winter, aber au scho Früehlig

De dritt Monet in unserem Kalender isch bi de alte Römer de erschti gsi. Vo de Römer hät er au sin Name kriegt. Er isch ihrem Gott Mars zue Ehre so gnännt worde. Mars, oder genauer Martius isch de Chriegsgott vo de römische Republik gsi. En Chriegsgott hän si scho bruuche chönne. Sin doch ihri Legione im ganze Europa umme marschiert, au in Vorderasie und in Nordafrika. Unseri Region vor ihrem Grenzwall Limes sin di Agri dekumates, das Zehntland gsi. Un mir hän währli viil Plätz wo nit numme di römische Soldate g-huust hän. Denke mer emol an Badewiiler, an Heitersche, Riegel un, un, un Immer neui Muure us de Römerzit werde uusgrabe.
Im Märze isch s Wetter menggmol zwiispältig, no e Stuck Winter, aber au scho Früehlig. Un de astronomisch Afang vom Früehlig isch meistens am 20. März. Tag un Nacht sin gliich lang. Uf em Kalender stoht " Frühlingsanfang". Ob s Wetter do au mitspiilt, stoht uf e me andere Blatt.
Im März git es au e paar Lostäg mit bekannte Wetterregle. Ganz allgemein fallt mir aber ii: Märzestaub bringt Gras un Laub. Oder: Märzenschnee tut den Saaten weh. Aber auch e Vorwarnig für de Summer: So viel Nebel im März sich jagen, so viel Gewitter in hundert Tagen. Zur "Erheiterung" noch e Sprüchli: Märzenschnee und Jungfernpracht dauern kaum oft über Nacht.
In dem Monet falle e paar wichtigi Gedenktäg vo Heilige; so d Vierzig Märtyrer am 10. d Gertrud wird am 17. g-fiiret und Josefi (Josefstag) isch am 19. März. Vegesse mer nit de heilig Fridolin. Sin Gedenktag isch am 6. März un wird in Bad Säckinge feierlich begange. An dene un an witere Gedenktäg git es wettermäßigi Buureregle. Numme no zwei Beispiil: Sankt Gertraud mit dem frommen Sinn ist die erste Gärtnerin. De nächst Spruch han i vo minem Großvadder: De Josef steckt de Brand in Bode.
Uf alli Fäll fangt im Märze d Feldarbet wiider a. Mir alli chönne no selli Liedstrof: Im Märzen der Bauer die Rösslein einspannt, er setzt seine Felder und Wiesen instand. Er pflüget den Boden, er egget und sät, und rührt seine Hände frühmorgens und spät.  
Willi Schlageter, 26.2.2009

 

Hebeltag

Hüt isch Hebeltag: unser alemannische Dichterfürst isch am 10. Mai 1760 in Basel uf d Welt cho.
Sini Eltere, de Johann Jakob Hebel und d Ursula geb. Örtlin us Hausen im Wiesental sin Dienschtlüt gsi bim Basler Rotsherr, Major Iselin. Allerdings hät de chlei Hanspeter sin Vadder wohl chuum g chennt. Er isch wie si numme fünf Wuche alt Schwesterli Susanne s Johr druf — wohl an Typhus -— storbe.
Mit sinere Mutter hät de Hanspeter de Summer in Basel, de Winter in ihrem Heimethuus in Hausen vebrocht. Und beide Ort, de riiche Stadt Basel und dem Dorf Hausen hät Hebel e literarisch Denkmal gsetzt. In "Erinnerung an Basel" schriibt er: "Z’Basel an mim Rhi,/ jo dört möchti si!/ Weiht nit d Luft so mild und lau, / und der Himmel isch so blau/ an mim liebe Rhi!" Us de Residenzstadt Karlsrueh hät Hebel de "Huusener" di alemannische Gedicht gschickt, mit e me "Vorwort" verseh: "Einem Freund und der ehrsamen Gemeinde Hausen im Wiesental geweiht" . Dodrin hät er die erste 28 Vers hochdütsch vefasst, zmitz im 29. Vers wechselt er in s Alemannisch.
S tät sicher z wit go, wot ich de Lebensweg vom J.P. Hebel minutiös wiidergeh. Di meischte Lüt wo di Badisch Zitig lese, chenne ihn sowiso. Hebel isch 1819 in Karlsrueh Prälat vo de evangelische Landeschilche worde und Mitgliid vo de erschte Kammer im badische Landtag. Uf e re Dienstreis noch Mannheim und Schwetzingen isch er am 22. September 1826 in Schwetzingen gstorbe. De Sterbeeintrag im Chilchebuech vo de evangelische Gemeinde wiist allerdings en Fehler uf. Als Geburtsort hät de Pfarrer Rettig Hausen bei Schopfheim anegschriibe.
Wenn mer im Hebel sini alemannische Gedicht oder sini Kalendergschichte im "Rheinischen Hausfreund" liist und ihr Hintergrund suecht, falle — wenigstens mir — drei prägendi Sache us sinem Lebe ii. Eimol s Lebe im arme Dorf und, als Gegesatz dezue, im riiche Basel, deno au s Heimweh noch em badische Oberland, also s Land "an mim Rhi" , si Jugendlandschaft. Do defür git es en klare Beweis. Hebel will sich als Pfarrer in Friburg bewerbe, vezichtet aber uf Verlangen vom Großherzog. Zue gern wär er wiider in de südlich Teil vom badische Land zoge. Un en Pfarrer vonere Gmeind hät er immer si wölle.
Am meischte aber hät s Sterbe vo de Mueder ihn e Lebe lang begleitet. Uf em Weg vo Basel heimzue stirbt di dreievierzgjährig Frau nebem drizehjährige Bueb uf e me Ochsewage zwische Brombach und Steinen. In sinem große, fascht visionäre Gedicht "Die Vergänglichkeit" hät er de Schrecke vearbeitet. D Zerbrechlichkeit vom menschliche Lebe chunnt aber au bi "Freude in Ehren" ganz klar uuse. Dört heißt es in de dritte Strof: "Ne freudig Stündli, isch’s nit e Fündli? Jez hemmer’s und jez simmer do; es chunnt e Zit, würd`s anderst goh. ’s währt alles churzi Zit, de Chilchhof isch nit wit. Wer weiß, wer bal dört lit?
Wer di alemannisch Sproch nit so guet vestoht, cha im Hebel si literarisch Schaffe in de Kalendergschichte chenne lere. Wie wertvoll die sin, will ich numme an eim Biispiil feschtmache. De Philosoph Ernst Bloch sait, dass "Unverhofftes Wiedersehen" di schönst Gschicht vo de Weltliteratur sei. Git es e größer Kompliment?
Willi Schlageter, 10.5.2008, BZ

 

Winter ?

Isch des jetz viiliicht de Winter gsi? Also echt, uf nit isch meh Veloß. De Jänner hät e paar chalti Täg brocht, aber de Schnee, wo eigentlich für s Wasser im Bode sorge sott, isch uusbliibe. Und erscht de Hornet. Tag für Tag in unsere Ecke Sunneschii, un wenn es in de Nächt e paar Grad Froscht gha hät, hän mir uns doch freue chönne uf en lange Spaziergang am früehe Vormittag im puure Sunneschii. Natürlich numme selli, wo nit hän müeße an d Arbet goh.
Un jetze , am Afang vom März blüehe hinter em Huus d Forsythie, d Krokus und d Schneeglöckli sin scho über e Wuche voll ufblüeht. D Spatze lärme in de Hürscht und geschtert han ich au en Tuberich s Hochzitlied a-stimme ghört. Halt alles e wenig z früeh im Johr. Wenn des eso wiitergoht, wird es wie im Johr 1420, vo dem de Johann Peter Hebel schriibt: "war der Winter und das Frühjahr so gelind, dass im März die Bäume schon verblüheten. Im April hatte man schon zeitige Kirschen und der Weinstock blühete. Im Mai gab es schon ziemliche Trauben-BeerleinSo schön des Wetter au isch, vegesse mer nit, dass d Natur ganz, ganz dringend Rege bruucht. S darf au en Daische Schnee si, denn au der bringt Feuchtigkeit in de troche Bode. Un isch d Landschaft nit au schön, wenn so uusgiibige Regefahne drüber hange oder wenn de Schnee alles zuedeckt. Wenn es nit ganz tiefi Temperature hät, macht der nämig de Blüemli und de Ackersaat gar nit. Warte mer eifach ab. Steuere chönne mer do dra sowiso nit.
Willi Schlageter, 1.3.2008

 

Schpötlig

Kuum herbschtelet s, sin Winzer duss bim Herbschte
Un Buure bängle schaffig d Nusse rab.
D Sunn händelt allzit allwiil mit em Nääbel
Un jeder Daag nimmt waidli waidli ab.

Sell Keschteblatt dert im Novemberwirbel
Danzt wie n ä junge Derwisch Windballett -
Vum Luege numme wurd s dr wäger dürmlig,
D ganz Blätterwelt danzt hit um d Wett.

Un alles brennt in gäle, rote Farbe,
Zugvogelschare in de Luft.
De neije Wii isch iigschenkt in de Gläser,
In alle Gasse Ziebelwaiheduft.

Uf alle Dächer, Felder Morgeriife,
Für Schwätzli halte isches dusse z kalt.
Schu früh am Daag kheit d Naacht in s Dörfli iine
Un s Johr goht waidli füre, s Johr wurd alt.

Zwei müedi Schnooge hänge gschtiff am Fenschter,
Zum Steche sin si z fuul jetz um die Zit.
Ä Igel uf em Weg zum Winterschlofe
Het s nimmi gschafft uf d ander Stroßesit.

Stefan Pflaum, 11.10.2007 , www.dreisamtaeler.de

 

Du oder Sie?

Du oder Sie? Die Frog schtellt sich tatsächlich. Ich ha des in unsere Badische vor e paar Tag glese. Mueß des aber e Problem si zwische Mensche in unserem Johrhundert in Mitteleuropa, schpeziell in Dütschland? Natürli isch des au e Alterssach. Hützetags duze sich di junge Lüt ganz schnell. Vor allem, wenn si nit im Hochoffizelle zsämmechömme. Mini Johrgäng, wo no vor em große Chrieg uf d Welt cho sin, bruuche bis zuem Duze scho meh Zit. Schadet doch au niemerem, oder?

Es git sicher beschtimmti Aläss, wos Du meh als abrocht isch. Bim Schport zuem Biispiil. Aber au dört — so mein ich — sin dere Duzerei Grenze gsetzt. Wenn ich an mini Schportschtunde vom Schtudium zuruckdenk, wird des gli jedem klar: bi de praktiische Üebunge sin d Schportlehrer, wenn si mitgmacht hän, duzt worde. Aber noch de Umkleidekabine isch wiider s obligatorisch "Sie" selbverschtändlich gsi. De gebotene Reschpekt vor em "Lehrpersonal" isch wiider do gsi.
In minere Chindheit isch au s "Ihr" gegenüber ältere Mensche kein Selteheit gsi. De alt Nochber isch halt mit "Ihr" agredet worde. Do hän mir uns nit debii denkt. Für menge alte Mensch isch des sogar ganz wichtig gsi.
Mit eme selbschterlebte Gschichtli will ich des unterschtriiche: Biis Rüeschers am Bach unte isch Haigeiß gfiihret worde (S Pendant zue de Sichelhenki). D Haierlüt sin noch em letsche Wage in de große Schwarzwälder Chuchi biinandergsesse, hän vo de Büri ebbis guets vorgsetzt kriegt, un sin noch e paar Gläser Moscht e weng luschtig worde. Au de alt Buur isch do debi gsi, wenn er au nüm mi uf d Matte hät mitgo chönne. Do rutscht de Büri in de Ared zue ihrem Vadder s "Du" usse. Dem isch s Herz fascht stoh bliibe. "Mit dir han i no nie Säu ghüetet." Saits, wirft s Messer uf de Tisch un veschwindet in siinere Chammere.
Numme e so viil zue de domolige Umgangsforme. Dozemols "Ihr" , hützetags "Sie" . Wie mir" s hüt halte will, cha doch jeder selber entscheide. Du cha mer nit numme sage, nit jeder cha des ertrage. Fingerschpitzegfüehl isch do notwendig.

Du, Sie, Ihr? Wenn ich dodezue en Rot geh darf; denno selle; Halte mirs eifach wie de "Alt Fritz" . Jeder cha noch sinere Fason selig werde!
Willi Schlageter , 31.3.2007

 

Alpdraüm

Ab 1913 het dr Hermann Burte as eine vu dr greschte ditsche Dichter vu sinere Zit golte; as dr grescht alemannisch sowiso; si alemannische Gedichtband "Madlee" het em 1924 dr Ehredokter vu dr Friiburger Uni iidrait; si alemannischi Dichtung isch näbe diä vum Hebel gstellt wore. Ab 1945 isch er wäge sinere Mitwirkung im Nationalsozialismus Stick fir Stick abgsägt wore, hit känne numme no alti Hase dr Namme vu däm Dichter un Moler.
In sinem Roman "Wiltfeber" , wun er anne 13 dr Kleist-Priis drfir bikumme het, kunnt unter anderem e kumminischtisch Experimänt vor. Do wird d Belegschaft vum e Büüreguet im Markgräflerland vume Agitator ufgwiiglet; däne Gnächt un Mägt glingts, dr Behringer, dr Guetsherr, mit sinem weiche Härz rumzbikumme; dr gstoht sinene Lit ei Rächt noch em andere zue; am Schluss isch dä Guetshof e Gnosseschaft. Eimol sait dr rot Agitator, er seig in sinene regligieese Gfiähl verletzt, wäge däm Griz, wu do im Herrgottswinkel hänkt, un mer sotts abhänke. Do baimt sich d alt Behringeri uf, bricht aber mit eme Härzschlag zämme.
Aber aü suscht gohts dr Bach na: Jetz schaffe alli numme no e Drittel vu dr Zit, si ässe aber s dreifach; blos bim dischgeriäre sin alli flissig. Mer mueß Gredit ufnämme un versuechts mit Modernisiärung. Des hilft nit lang — no fangt mer a, s Inventar z verkäufe — "alle Gegenstände im Hofe, welche keinen Nutzen abwürfen" — Biächer, e alti Bibel üs dr erschte Zit vum Druckhandwärk, e handgschriibe Buech üs em Mittelalter!

Im Burte si Fantasii isch zwar gwaltig gsii, un dr het aü sinere gliäbte Arischtokratii dr Bruch vu dr eigene Brinzipiä zuetroit un akriidet. Ass aber emol e konservativi Landesregiärung Kültürgiäter will verkaüfe, hätt sich aü dr Burte in keinem Alpdraüm kenne üsmole. Ass mer ans Iigmacht will goh, isch jetz schiints Modi: So aü z Friiburg, wu dr griän Burgemeischter 9000 Wohnunge will feilhalte. Noch ebis: Sälle Hof vum Behringer isch in dr pessimischtische Vision vum Burte untergange, drotz allem Schacher.
Harald Noth am 30.10.2006 in der Badischen Zeitung, Lueginsland


Aejo sage mir

"Aejo" sage mir Alemanne allewil, wenn mir ebbis Großartiges erlebt hen, oder au, wenn am Schtammtisch d' Red uf e Politiker kummt, wu e b'sunders großer Lumpehund isch.
"Aejo" het au d'r Kleifrieder g'sait, wu er mit sinem Auto in d'r Banngrawe ni g'fahre isch. Un e direkt anerkennendes "Aejo" het nochher d'r Polizischt in si Bart ni brummelt, wu nämlig zuem Schluss d'r Kleifrieder in seller Alkoholometer het ni bloße mieße, un des Gerätli het glatti drei Promille a-zeigt.
Un manchmol denke mir uns des "Aejo" au nur, wenn ebbis grad noch emol guet üsgange isch! So wie d'r Beckekarli, wu er sich bim Herrn Pfarrer noch eme neue Brenn-Termin erkundigt het. Die G'schicht hätt' nämlig für d'r Pfarrer au licht ins Aug' goh kenne! Awer ag'fange het alles ganz harmlos: In sellere schlechte Zit, zwische em letschte Krieg un d'r Währungsreform, isch e Garte mit Obschtbäum, wu voll g'henkt sin, mehr wert g'si, als d'r gröscht Pfarrersgehalt, will mer fürs Geld nit het kaufe könne.
Un im Pfarrgarte vu B.... sin domols noch e Hüffe Bäum g'schtande: Epfel, Biere, Pflüme, Zwetschge un Schnapsgriese, alle Näscht hen sich nach unte boge, so dass sich d'r Pfarrer viel liewer um sini viel verschprechende Bäum im eigene Obschtgarte kümmeret het, als wie um selli verirrte Schäfli unte
im Dorf.
Der Sege isch ihm grad recht kumme, vor allem, will zue sellem Pfarrhüs in B.... au e Brennhüsli mit eme Brenng'schirr samt Brennrecht g'hört het. So het er halt im Pfarrkeller des viel Obscht i-g'maischt un het sini Fässer g'füllt mit allem, was ihm d'r Himmel in sellem Johr beschert het. Im nägschte Winter, am e schöne Sunntig, isch er noch em Gottesdienscht selli hoch Schtege abwärts g'schtiege, wu vum Pfarrhüs ins Dörfli na goht, un het sinem Nochber unte, im Beckekarli, e kurzer B'suech abg'schtattet. Er het d'r Karli d'rbi g'frogt, ob er ihm viellicht ei- oder zweimol bim Brenne helfe tät, will er, als Pfarrer, zue dere Schnapserei eifach noch nit g'nue Erfahrung g'sammelt hätt'.
"Hejo", het d'r Beckekarli g'sait, un "ich mueß sowieso morn ins Kreisschtädtli ni fahre, do gang ich uf's Zollamt un meld' des Brenne für d'nägscht Woch, glich am Mäntigmorge a,  des goht scho in Ordnung."
No het sich d'r Herr Pfarrer freundlich bim Karli bedankt un isch wieder si hochi Schtege nuf g'schtiege, un d'r Beckekarli isch am andere Tag glich uf sell Amt, wu sie ihn alli guet kennt hen, un het d'r Papierkrieg für den geischtliche Herrn erledigt.

Am nächschte Mäntig, in allere Herrgottsfruehi, wu d'r Beckekarli im Herrn Pfarrer sie Kessel het a-fiere welle, het er g'merkt, dass üwerhaupt kei Wasser üs em Hahne un üs d'r Leitung g'loffe isch. Des isch domols öfters vorkumme, nämlig allewil, wenn es e paar Tag lang nimmi g'regnet het; no isch halt des Wasserreservar uf em Bergli üwer B.... eifach viel z'klei g'si.
"Do hilft jetz alles nit", het d'r Beckekarli d'rno zuem Herrn Pfarrer g'sait, un: "Sie hen doch im Pfarrhüs e Telifon, do riefe mir jetz bim Zollamt a, un melde die Brennerei für hit wieder ab. Un wenn es emol e paar Tag lang g'regnet het, no melde mir die Sach wieder frisch a."  So hen sie's g'macht un d'r Beckekarli isch wieder heim gange un het ebbis anderes g'schafft.
Zuem Schluss vu sellere Woch het es d'rno richtig vum Himmel ra kübelt un g'schüttet, un wu d'r Karli am Sunntig noch em Gottesdienscht d'r Herr Pfarrer gsehne het, wu seller üs d'r Sakrischtei rüs kumme isch, no het er ihn glich g'frogt, ob er des Schnapsbrenne für die nächschte Woch wieder frisch amelde soll.  Awer do het d'r Herr Pfarrer ganz unschuldig dri gluegt un het g'sait: "Lasse Sie nur, Herr Beck, ich hab' bei Nacht gebrannt, da ist das Wasser gelaufen!"
Bernhard Mößner aus Tutschfelden, 7.10.2006


 

 

de letscht Winter isch e Rekord-Skisaison gsi

Jetz hän mer s schwarz uf wiiß: de letscht Winter isch für de Feldberg, un beschtimmt nit numme für de Höchscht, e Rekord-Skisaison gsi. Am Mittwuche isch es in de “Badische” gschtande. Mer hät sogar überlegt, ob mer d Lift nit über de erschte Mai uusse sott laufe lo. Aber wege de Summersaison un de Fueßball-WM isch do druf vzichtet worde. Hoffentlich git es jetz keini Proteschtmärsch vo Schifahrer gege Fueßballfäns. Vewundere tät mich des nit. Hüt isch doch jeder sich selber de “Nägscht” .
Sicher, en überuus lange Winter hän mer hinter uns. Aber es sin no nie zwei Winter zsämme cho. Wie sage doch d Buure uf em Wald obe? No nie sin zwe Heuet zsämme cho, wohl aber zwe Zins. Recht hän si. Jo, so Volksweisheite sin nit zue widerlege. Si chömme us de langjährige Erfahrige vo de Lüt. In die Kategorii passt au en Schpruch vo miim Vadder: De Bettelsack hanget nit hundert Johr lang am gliiche Nagel. Wenn mer de Weltlauf au numme vom Rand und uus de Sicht vom “chleine Mann” vefolgt, schtimmt au die Uussag. Überhaupt, wo di “moderne Medien” no nit so vebreitet gsi sin wie hützuetag, hän e sonigi Schprüch ganz sicher d Rundi gmacht. Mer cha des beschtätigt finde in de witvebreitete alte Wetterregle. Reime hät sich s müesse, no hät s passt. Ob denno s Wetter au soworde isch, schtoht uf em e andere Blatt. Und es git dodefür sicher au en passende Reim. So sin grad für d Wetterregle beschtimmti Lostäg bsunders wichtig gsi; ebbe Maria Lichtmeß (2. Februar), Johanni (24. Juni) oder au Martini (11. November). Wie s nächst Johr wettermäßig wird, hät mer wölle an de zwölf “heilige Nächt” , des isch d Zit zwische Weihnachte un Dreikönig, voruussage. Lache mer als moderni ufgeklärti Mensche nit über unseri Vorfahre. S Wetter s Johr dure hät über satt werde, also gnueg z esse, oder Hungertäg s Lebe entscheidend beiiflusst. Jetz aber freue mir uns über e schöns Früehjohr mit “Chriesibluescht und Schlecheduft” wie es de Johann Peter Hebel selig gschriibe hät. Un: Alle
Wiißsunntigchinder wünsche mir für morn en schöne Feschttag.
Willi Schlageter
am 22.4.2006´in der BZ

 

 

En lange un schtrenge Winter ertrage

Hät ämend de Dichter Emauel Geibel (1815 bis 84), also vor ebbe 150 Johr, en Winter wie de diisjährig erlebt? E Gedicht vo ihm mit dem schöne Titel “Hoffnung” fangt nämlich ä so a:
“Und dräut der Winter noch so sehr
mit trotzigen Gebärden,
Und streut er Eis und Schnee umher,
es muß doch Frühling werden.”

Noch dem Winter blanget s wohl nit wenig Mensche uf de Früehlig. Mir bruuche gar nit emol ins Gebiet vo de Schneekatastroph an de östrichisch-tschechische Grenze go. Au bi uns uf em Wald obe hän d Lüt en lange un schtrenge Winter ertrage müesse wie scho lang nümmi. Won ich vor ebbe vierzeh Tag im Wirtshuus “Engel” am Hochberg obe zwische Langenordnach und Schollach für e heißi Nudlesuppe iigchehrt ha, hät de Wirt, un er isch sicher au über sechzg Johr alt, gsait: “Am 17. November sin di erschte Schneeflocke gfalle un si liige bis hüt no. Des han ich im miim ganze lange Läbe no nie so gha.”  Natürli, sell Wirtshuus schtoht uf 1130 Meter obe. Aber au in Waldau, un so wird es noch in viile Ortschafte im Schwarzwald obe sii, lauft de Schilift sit Endi November, un des jede Tag. Zwar isch dört obe mehr als numme ei Woche Tag für Tag schönst Wetter gsi: vo z Morge bis z Obe blaue Himmel un Sunneschii pur. Eineweg, so langsam hän si au dört obe de Winter satt. D Wintersportler un selli, wo e Schtuck wit vo dere wiiße Pracht läbe, wotte so en Winter wie de jetzig viiliicht am liebschte abinde. S git aber au sicher nit wenig Mensche dört obe uf em Wald wo e weng weniger Winter grad so gern hätte.

Un mir do unte in de Rhiiebeni? So viil iis-chalti Morge sin gwiß scho lang nümmi vorcho. Un au uf de Nebel tagsüber hätte mir gern vezichtet oder uf di glatte Schtroße. Un an d Heizchoste bi de hütige Ölpriis wenn mir erscht gar nit denke. Na ja, mittlerwiil isch aber au de Hornet zue zwei Drittel umme. Es goht no e paar Täg un de Märze bricht a. Deno singe si in de Grundschuel - viilliicht - “Im Märzen der Bauer die Rösslein einspannt” oder “Nun will der Lenz uns grüßen von Mittag weht es lau.”
Also ich für min Teil ha nüt degege, wenn ich wiider uf s Bänkli vor em Huus sitze cha zuem Zitigläse. Deno trifft mer au wiider en Nochber, wenn er vobeilauft und me haltet e churz Schwätzli.
Willi Schlageter am 18.2.2006 in der BZ

 

 

Schnefler - Kiefer - Schnitzer

Schnitzer mache derf e Schnefler nit, wil sunsch sin Werikstick schnell bim Tejfel isch. Grad wenn er zum Bischpil am e Leffel am Schnitze-n-isch het s sell ganz schnell. Awer au sunsch mueß er ufpasse wie e Heftlimacher, aß em s Messer nit us em Rueder lauft.
Un was macht e so e Schnefler iwerhaupt? Fässer, Bittene un alli meeglichi andri Sache, wu mr halt e weng dra rumschnefle oder rumschnipfle oder rumschnitze mueß. E andrer Name fir e Schnefler isch Kiefer. Si schaffe am e Schniid- oder Schnittstuehl, wenn si ihri Daube schnitze. De Schnittstuehl kaan awer au Schnitzbock oder Schnitzesel heiße. Eso e Schnittstuehl isch e Bank, wu de Schnefler drufhuckt, uf jedere Sit e Fueß. Ei Fueß kaan er unte gege de Schnittfueß stippere, wu durich de Bank durichgeht un ussiht wie e langer Fueß. Der Schnittfueß klemmt nor mi m ewere Teil uf de Bank sell Stick Holz fescht, an dem wu de Schnefler grad am Rumschnitze-n-isch. Loßt er unte mi m Fueß luck, loßt er owe s Werikstick los. Wenn er bewegt wurd, siht so e Schnittfueß vun de Sit us, wie ebber, wu tuet nicke. Un so isch de Schnittstuehl zue sim Name Gmeinsrat oder Gmeinderat kumme.
 E manicher Birger nämlig, wu mit sim Gmeinsrat im richtige Läwe nit einig isch, erinnert sich an de Schnitzesel: Mr kennt sini Gmeinsrät im Dorf do dra, aß si hinke, wenn si durich d Strooße laufe, vun witem schu tuet mr si kenne.Werum? Wil im e maniche Gmeinderat die Gmeinsrät nix anders mache wie sell, was de Burgermeischter vun ene velangt: Wenn-er unte natrette tuet, tien si owe knappe, heißt s nor ganz sarkastisch, ganz eso wie am e Schnittstuehl. Un wie wenn sell nonit gnue wär, gen si in maniche Gmeine noch e Schritt witer un hän sogar schun e Heiliger fir sonigi Gmeinsrät gfunde: De Patruun fir d Gmeinsrät isch de heilig Nickodemus.
Wendelinus Wurth am 9.7.2005 in Lueginsland

 

Schpote Winter - von Willi Schlageter aus Bad Krozingen

Spot isch er cho und ziimlich heftig, de diisjährig Winter. Wer glaubt hät, es gäb kein Schnee meh, isch in de letschte Wuche "eines Besseren belehrt" worde. Wenn ich an de Belche oder de Blaue hintere lueg, falle mir im Johann Peter Hebel sini Vers ii vom allezeit vergnügten Tabakraucher: "Winterszyt, schöni Zyt! Schnee uf alle Berge lyt, uf em Dach un uf em Huet. Justament schmeckt's Pfiifli guet."

D Winterschportler freue sich gwiiß über de "gfürig" Schnee, si bruuche nit lange Fahrte unterneh, um mit Temoschwüng und Schtemmböge uf de gwalzte Pischte Iidruck z'schinde. Grad fascht vor de Huustüre an de noche Schwarzwaldhäng cha mer im Winterschport fröne. Au selli, wo e guet gschpurti Loipe bruuche, chömme uf ihri Choste.

Weniger gfreut hän die uusgiibige Schnneefäll natürlich d Autofahrer. Uf schnee- oder iisglatte Schtroße sin si numme langsam vorwärts cho. Un menggem, wo s z langsam gange isch, hät Bekanntschaft mit em Schtroße-grabe oder mit de Leitplanke gmacht, oder isch gar uf e ander Fahrzüg drufgrutscht.

Nit wenig Gemeindsrechner hän s Buuchgrimme übercho, wenn si de Schneepflug mit em Schtreugerät hinte am Unimog oder Lkw scho wiider vom Bauhof hän fahre seh. Schtoht sogar in de Zitig, wie groß die Löcher sin, wo de Winter bisher in de Huushalt vo de Komune gfresse hät.
Ja, ja, "der Winter ist ein rechter Mann, kernfest und auf die Dauer" heißt's im e Gedicht. Au mir alli werde an de Heizrechnung oder am Ölvebruuch merke, dass di hütige Bequemlichkeit ihre Priis het. Aber - Hand uf s Herz - wotte mir denn wiider zruck zue de alte Öfe. Allerdings, e warmi Chunscht wär derzit nit schlecht. Freue tuet mich des Wetter aber ganz bsundres, wenn ich de Chinder bim Schlittefahre zueluge cha. Was isch doch de Schnee für e herrlich Schpiilzüg! Un es hät en ganz ummesuscht gäh. Viliicht hän d Lehrer vo de Grundschüeler e Iiseh un vezichte an dem Wucheend uf Huusufgabe, dass d Chinder gnueg Zit hän zuem Schlittefahre oder e schöni Schneehöhli z baue.

Denn - un do dra glaub ich ganz fescht - lang haltet de Winter si schtreng Regiment nimmi durch. Deno hät "unser" Hebel wiider Recht, wenn er sait: 's Bäumli blüeiht un s' Brünnli springt. Potz tausig, loos, wie s' Vögeli singt! Me het sy Freud un frohe Muet, un s'Pfifli, nai wie schmeckt's so guet! Lang müen mir sicher nümmi do druf warte.
Willi Schlageter am 5.3.2005

  

 

 

De Vulkan - von Carola Horstmann aus Denzlingen (Mundartwettbewerb 2005, erster Preis Lyrik)

Alt isch er worde

Dört wo n er kocht hät vor Wuet
sini Gluet verrägnet
un imme füürige Teppig
aabe isch ins Daal

verstecke sich
zwüsche Staiplodere
un roschtige Gräbe
nur no alti Erinnerige

Hüt spaziere sie uffem umme
luegenem ins kalti Muul
pickle an sinere Zunge
hockenem in s Gsicht

un sähn nit selli luftige Blueme
eini noch de andere
un eini schneller wie die ander
ussem Bode ko

Er triibt wieder us
de alti Schoß
un zitteret vor
Wuet un Verlange

  

See-Morge - von Emil J. Mundhaas aus Konstanz-Staat
(Mundartwettbewerb 2005, zweiter Preis Lyrik)

Im dämmerige Morgegrau
stand i am See uf nassem Sand,
schwaarz rolled d'WeIle uf de Strand,
en spoote Iltis huscht in Bau.

I spür en küehle, fiichte Luft,
en ruche, herbe Algeduft,
des isch im See sin Otem-Schnuuf.

Do zuckt es rot im Oste uf,
en dinne Spaalt schiäbt broät und schwer
sich iber d'Schneeberg-GipfeI her
vum Grünte bis zum Alpstei,
scho glänzt wiä Gold des Zacke-Meer,
devuu schliicht d'Nacht,
kaalt, grau und leer,
schlupft zwische See und Wald nei.

Etz, wie e grosses Feuerrad
stiigt d'Sunne nuf i d'Höh',
und silbrighell rinnts Gwell uf's Stad.
So daaget's uf em See.

  
 

Illadig - von Elisabeth Jungermann aus Müllheim (Mundartwettbewerb 2005, dritter Preis Lyrik)

"Wenn ich bloß wißt, was ich hit choch!
Du, Karl, was wottsch esse? So sag mir's doch!"
"Zieh de Schurz us, hit chasch's Choche vergesse,
hit bliibt d'Chuchi chalt, hit gehmer go esse!
Wo wottsch denn gern esse, hit lad ich di ii -
biim Grieche, zum Biischpiel, simer lang nimmi g'si"
"Gyros und Tzatziki, des schmeckt mer, doch hätt i,
wenn ich so driber nochdenk, am liebschte Spaghetti
oder Pizza funghi oder quattro stagioni
oder Pasta asciutta, mit oder ohni,
halt ebbis Guets vum Italiener. . ."
"Du, Hilde, wie wär's au mit eme Döner,
biim Türke do unte, weisch, do an dr Ecke -
sag, Hilde, wie dät dir was Türkisches schmecke?"
"Des wär au nit schlecht, doch find i, mir chenne
uns au emol was Uusgfallneres gönne,
wia Pekingente un Haifischflosse,
un Frühlingsrolle mit Bambussprosse,
weisch ebbis B'sunders vom Chines -
jetz sag mir au, Karl, wie findsch du denn des?"
"Wenn ich's recht bedenk, so isch's grad e Qual:
Mir hen doch hit ze Dag d'Wahl fascht global!
I mueß der was sage, Hilde, jetz los:
Ich trau mer's fascht nit. . . wie sag ich der's bloß?
Du, sei mer nit bös - mi gluschtet's jetz grad
nach eme schöne badische Herdepflsalat!"
"Du, Karl, isch des scheen, dass du des jetzt saisch!
Ich ha nämlich ebe grad s'Gliiche denkt, weisch!
Ich gang jetz in d'Chuchi un mach dann no grad
ä Schüffeli zum Herdepflsalat!
Gang du scho in'n Cheller un hol uns ä Wii!
I fang scho mol a - hit lad ich di ii!"


  

Scheidzeiche - von Ulrike Derndinger aus Freiburg
(Mundartwettbewerb 2005, erster Preis Prosa)

S'littet Scheidzeiche. S'isch d'groß Glock. Ä Mann isch gschdorwe. Fir d'Fraue littet d'klein Glock. Au ä Form vun Diskriminierung, denk ich bi mir. Ich bin sitter längerem widder mol daheim, in de Heimet, middle uffem Hof vun minnere Eltere. Uffem schdillglegte Burehof. Jetzt schdehn noch drey Schdickli Vieh im Schdall. Zwei jungi Schdier, un ei Kueh, ä aldi Krugg. "D'Omma". Kei Schindmärre. Eini wu trey un unni Widerschdand ihre Herre dient hett. Ball vierzeh Johr isch si alt. Drizehn mol hett sie kälbert, niä hesch de Xaver, de Dierarzt mien hole.

Immer noch lidded s'Scheidzeiche. Ä Mann isch gschdorwe. "Si hen nix verzehlt, wers sinn kinnt. D'Omma verkaufe mer. Des hett doch kei Wert meh, dass mer sie nomol fiehre. Un mir isch de Milcheimer z'schwer. Mit minne Händ kriäg ich denne nimmi glupft." Si bschaut ihri Gichthänd un losst dann d'Ärm äweng hoffnungslos noch unde bamble. "S'isch schad, ja," sait d'Mueder. Sie schdeht do mit eme Plaschdikeimer in de Händ, uss dem luege zwei verkrampfti, gäli Hiehnerfieß. "Di hab i jetz gemetzt. Ich hab ne jetzt verschwischt, denne Kaib. Die eind Hüehn hett mer immer alli Eier kapüttgmacht. Am ledschde Samschdig hab i sogar d'Mayeri wegschicke mien, will i nix zum Verkaufe ghet hab. Un vierzig hett sie kaufe welle. Zum Nudlemache einmol im Munet. Mit ball 95! Des isch doch ä Säge, wemmer noch in dem Alder so schaffe kann." "Woher weisch des, dass si nimmi glegt hett?" "Die war nur noch mudrig un dann hehre si halt uff mit Lege." "Was machsch jetzt middere?" Frog i. "Uff de Mischt werfe. Odder willsch dü Suppehuen esse?"

D'Mudder schiddelt sich demonschdradiv ang'ekelt. S'Litte het uffghert. Ä Mann isch gschdorwe. Mir gehn zämme ins Huus. S'Telefon schellt. "De Selzer Franz isch dod." "De Selzer Franz? Zu dem henn mir doch immer Unkel Franz gsait, wenner als kumme isch." "Hajo, awer der isch jo au schun lang gläge." "Wie alt isch'er gsin?" "Witt in de Achziger, der is ei Johrgang middem Obba gsin. Eimol isch halt fertig. Er häb anschiendend so ä bsunderi Bluetkranket ghan..." "Mama." "Ja?" "Ich wills jetzt grad nid wisse. Verzehls mer schbeter. Bitte. Wenn welle ner d'Omma verkaufe?" "Ball. Wenn de Metzger si bruche kann. Nächschde Mändig oder Zischdig holt er sie viellicht." "Mir wurds grad anderschd, Mama." "Mir au, Kind," sait si un fangt an, Erdepfel z'scheele.

"Gehsch du zu de Beerdigung vum Selzer Franz?" D'Mudder schiäbt ihri Underlipp vori. "Kummt druff an, wenn die isch. D'Lina hett am Telefon gmeint, si isch am Dunnerschdig Obends am fünfi." Ich beharr: "Gehsch? Der hett uns doch frieher immer im Duwak ussgholfe. Un der is so liäb zu uns Burschd gsin. Du hesch jo jetzt Zitt, Mudder. Muesch jetz nimmi lang im Schdall schaffe. Muesch jo nimmi umme bschdimmti Zitt daheim sinn. Ball musch sogar nid emol meh melke. . ."

S'isch mer als häb i ä großer Erdepfel in minnem Hals schdegge. Zitter drissig Johr zum erschdemol nimmi. "Isch dir des nid unheimlich?" sag ich lies un lueg uff ä Mugg wie sie annem ä Drepfli Schleckli uffem Disch suugt. "Komisch isches schun, dass de Schdall so ussgschdorwe isch. Wie dod. Mol luege, wemmer d' Krampfoder nid z'arg weh dued, geh w'ich zu de Beerdigung," sait si. Ich reis widder ab in minni klein Schdaddwohnung. Hugg mich in minni Kuchi un fang an, hemmungslos z'hiele.
Ä Mann isch gschdorwe.

 

De erschde Lauf - von Brigitte Neidig aus Offenburg
(Mundartwettbewerb 2005, Zweiter Preis Prosa)

D'Brigidd isch in d'Rände kumme. Jetzd heist's allewil schbaare! Un änneweg will's au g'sund bliiwe. S'het bigoscht schu so sini Bräschde.

Deletsch war ä Zeddel im Briefkaschde. Ä "Lewensmiddeldiskaunter" dusse iwer de Kinzig het am Dunnerschdig sonige Schdeck, ma said, sie kumme us-em Norde. Un an de Schbitz sinn so Gummibuffr dra. S'het vor e paar Däg schun emol sälli Lehreri us-em and're Ord iwer d'Feldr renne g'sähn. Kurz hän-se midenander g'schbroche. Diä Schdeck seie so gud fir's Kniä un s'Krizz. "Dess wär's", said's zu sich.
Fir de Dunnerschdig, ganz frih, het's de Weckr g'schdelld. S'will glich, wänn de Märkd uffmachd, dort sin. Um achdi isch es schun vor de Dür gschdande. Wu's mit dem Audo uf de Parkplatz g'fahre isch, het's denkt: "Hoi, do sinn jo no Audos von hit Nacht vu de Disco, wu näwedraa isch." Vu wäge, e Mänscheschlang, meischd grauhoorige Litt, schdehe mit Iikaufswäge un Dasche vor de zuene Gidderdiir. S'Gwschister's Kind de Matthias rieft von widdem: "Dande Brigitt, will'sch e Weschmaschin kaufe?"

Punkt nini rassle d'lisegidder in d'Heh. Em grooße Huffe scheesd's hinderher, erschd firschi un glich n'iwer an d'Thek vum Kääs, widder hinderi an's Klobabier, vu do us rechts, un widderschd vu hinderum an d'Schdänd mit de b'sundere Sache. So kleii wie's isch, schlängelt sich's durch un schdeht vor-em große Huffe Schdeeck. Griäni, rodi, blaui, alli zunderschd-un-zewerschd ligge vor-ere. Widd hinde rieft's: "Dande Brigitt, gisch ma rodi nach hinde?" S'schdibbert sich in d'Heh un langt sonige iwer d'Keepf. Awer uff eimol siehd's noch, dass khäb drnäwe au Laufschuh ligge. S'schnabbt's sich's zwei Gröeßi un suecht sich e Blätzli zum Usbrobiere. Hinde uf de Windle legt's sinni Sache ab. S'brobiert grad, do frogt e jungi Muddr: "Wäre sie so nätt und däde sie mir uff min Biewle ufbasse?" Dess war so im-e Sessele ang'schnallt. "Heijo" said Brigitt, "schdelle sie's numme her", un brobierd widderschd. Rundrum wurd brobierd, s'kennt jo faschd alli: "De Busse Sepp, der war bi de lisebahn, de Schniider Bert, der war emol Bankdirekter, de ald Scheff vum Möwelhuus un d'Frau vun-eme Schdadtrat." Widder vorne said dr eine: "Sie falle groeß us", dr näwedra said: "Du bisch awer ä Dranfunz'l, kriegsch d'Schuh-neschd'l nit uf?"

Mit de bassende Schuh in de Händ wardet Brigidd uff d'Muddr von-em Biewle. Des het schu z'plääre aag'fange. "Fixedunderwedder", lamediert uff eimol Brigidd. S'märkt, dass-es vor ludder Schuh gar kei Schdeck het. S'wardet un wardet un isch ganz uffg'regt, ob iwerhaubt no do sin. S'kropfige Bläärmauch wurrd allewil ludder, endlig kummt sini Muddr.

Brigidd bibbert un isch ganz hindrefir. S'schburdet widder zu de Schdeck, un was isch g'wä-se: S'isch nix me do. S'frogt noch, wo die Sache ruskumme: "Sin no Schdeck do?" "Ausverkauft" duet ainer vu hinde rusbriäle. "Jegerlisnai", un ganz liis bruddelt's vor sich hi: "O du liewer Schdrauhsackzipfl, jezd sch'dehn mr do mit abgsäägde Hoose!" Denäbe heert's uff eimol ä gruesige Händlerei. Drei Fraue schdritte midenander."Das geht doch nicht, dass man so viel kauft." Zweii vu dänne mache-me junge Maidle dr Roschd raa, dänn des het ä Kischd voll Schdeck fir sei Verei. Brigidd said nur: "Dess isch hald Glick", frogt awer no: "Het eins vu eich Schdeck iwrig?" Kain's het ebbis g'said. Brigidd gehd gedädschd wia Hiffle Eländ an d'Kass. S'nimmt numme no Zwiewle mit. Uff eimol heert's ä Schdimm vu hinde, es war dess junge Maidle: "Ich gebe Ihnen gerne ein Paar Stöcke ab, da Sie sehr nett waren."

Jezde isch d'Gaiß gschtraut. D'Schuur het sich g'lohnd. Mit de Zwiewle, de Schuh un de Schdeck geht Brigidd an d'Kass. S'war ganz g'schaffd, s'het awer e großi Freid.

  

 

Ä Krimi - von Caolyn Oesterle aus Herbolzheim (Mundartwettbewerb 2005, dritter Preis Prosa)

Vor kurzem bin i z'Friburg amme Buechlade verbeigloffe, un do hän sie im Fänschder so e paar Friburg-Krimis üsgschtellt kha. Des isch jetz emol ä gueti ldee, hab'i bi'mer denkt, - so ä Krimi schriebe - des dätsch doch zletscht au noch zwäg bringe. Wu' n'i drno zobe eso uffm Kanapee gläge bin go schtühne, isch mr där Krimi widder kumme - un no hab ich halt agfange z'iberlege, was dänn in so ä Krimi alles nimiäßt. Ä Mord möeß här, so viel hab i gwißt, un ä weng ä Motiv; un zue Friburg basse sodds halt au.

Als erschtes hab i an dr Minschterturm dänkt - mit dem miäßt doch irgendebbis z'mache si. Do kennt mr doch aliwill ebber naschugge, wenn's sie mueß, oder wenigschdens ebbis na werfe? Oder dr Merder döet ebber im Turm verwirge, daß jeder dänkt, där Dood' het ä Herzkäschperli kriägt vum viele Treppestiege. . .

Aber wenn i mr's gnau iberleg, isch's bled mit dem Minschterturm. Wenn dr dert ä Merder nuffschicksch, no verwitsche sie den jo gli. Zem eine möeß er zahle, wänn er do nuff will, und sällere am Igang unde dät's bschtimmt dänke. Zuem andere hät e z'letscht noch irgend so ä Turischt üs Versähne mit ere Kamera uffgnumme. Un z'nacht, wenn ä keinr sehne dät, no isch säller bled Turm nid uff. Un üßerdem - wenn ebber vu do obe ebbis nawerfe will, no möeß er scho soi-, nai, mordsmäßig Glick ha, daß er dr richtig drifft. . . nid daß es ämend sälli nett Marktfrau verwitscht, wu eim als emol ä baar Epfel äsoo git, oder säller gmiätlig Mensch vum Wirschtli-Schtand. Säll wär jo ä richtige Tragedi fir des Friburg, no meäßte wumeglich die ganze Waggis, wu jeder Dag in der Schdadt sin, ihri Märkäs selber mitbringe. Nai, dr Minschterturm isch gschtorbe. . .

Wiä wär's dänn mit eme Mord in dr Mensa? S'liet pletzlig einer doot iber so'äme wiäschtoraschige Tablett mit eme Leffel im Ohr? - Nai, des kann i jetz nid mache, d'Friburger Mensa mit eme Mord in Verruef bringe, wu si sich doch grad erscht fir's dietsche "goldene Tablett" beworbe het. Heieiei.

Viellicht sodd mr ebber vertränke. Aber wu? Wumeglig noch im Bertoldsbrunne, wu meischdens nid emol Wasser drin isch? Un in sälle Bächli kannsch au fascht nid versüffe. S'isch doch wiä verhäxt. Andrersits wäre um sälli Bächli rum jo sowieso viel z'viel Litt. Nai - ä ganz röehigs Pätzli miäßt's si.

Jetz hab i's. Wu mr ganz sicher ebber umbringe kennt, un keiner däts merke, des wär an dr Universität, in der Bibliothek vu dr Musikwisseschaftler. Also, do isch faschd niä ebber drin - ich wodd emol wisse, was deä Schdudende iberhaupt no lehre, wu mr sie doch so lang uf d'Schuel schickt. In dere Beächerei miäßt's halt ä lislige Mord si, do wird scho druf gluegt. Dr kenntscht dert alles megliche mache - schlofe, väschbere un zwische däne Regale ebbe au eins hopps go loh - aber kühm machsch ä Muckser, no sin si scho do, diä Uffbasser-Daame.

Am lisligschde wär natirlig ä Giftmord. Un s'wär so ganz ohni Bluet halt au am süferschde, wu doch d'Schdadt grad dodrfir bekannt isch. Joo, Gift wär räächt. Viellicht mit äme präparerte Buech, wu's Siidde abschläcke bim Umblettere nid ganz eso gsund isch? So ä paar Siidde mit eme schdarke Dübe-Gift i'z'schmiere wird jo wol kai Häxewerg si. Jetz dät i aber halt noch ebber brüche wu zue soämme Mord au im Schtand isch. Eigendlich miäßt des jo e Frau si, wiä sich des fir ä Giftmord ghert. Aber do dät jo gli jeder druffkumme, wu ä glei weng Krimi-Erfahrung het - nai, des lehmer mol scheen ä Mann si! Aber was fir einer? So ä Schdudent isch mr eifach nid schpektakulär gnue, viellicht ä Professer oder einer vu dr Stadtobere?

Aber d'Friburger Prominenz kannsch jo fir so ebbis fascht nid nämme, do hättsch jo wumeglig ums Rumluege ä Prozeß am Hals! Anderersits dät mr so ä Kuldurschournalischd oder dr Domkapellmeischder als Merder halt scho gfalle. . . Awer wurum sodde diä dänn ebber umbringe welle, wu sie doch so ä scheens Läbe hän? Nai, des goht nid. Do wär so ä Langhohrige vum Friburger Herdepfelmärkt scho no besser. . . Aber no heißts gli widdr, mr het ebbis gege diä Liitt! - Un üserdäm, wurum sodde au diä so ebbis mache welle? Nur weil jetz einer vu däne imme andere ä Silber-Kettli wäggnumme het, oder so ä schreklig-bunts Badik-Duech?

Des langt glaub i nid zem ebber iber der Jordan schigge. Nai, s'sodd scho ä weng Eifersucht un Gäld drbi si, bi däm Motiv. . . odr halt ä gherige Haß uff ebber! Jetz kunnt's mr: No nimm i als Merder halt grad doch ä Frau! Nämlig eini vu däne eltere Schdadt-Daame üsm Auguschdiner-Schdift, wu bees isch, weIl s'Schdeimetz zuegmacht het, wu sie doch dert scho siet veerzig Johr ihre Kaffee trunke het. Un umbringe döet sie dr Schef vu däm Cafè, well'er sie - un diä ganze andere eltere Litt - verrote het mit sinem Vrkauf an so ä Brellelade. Ja! Des isch guet.

Jetz hab i also alles wichtige zämme: ä Doode, ä Merder, ä Motiv un ä Schoiplatz, un jetz mueß i nur noch des Drumrum schriebe. . . Aber halt emol! Was hän jetz diä Frau und där Cafè-Mänsch in dr' Bibliothek vu dr Musikwisseschaftler verlore, no drzue wu deä nur am Morge zwische niini und zwelfi uff het?!?

No het's mr grad glangt, i hab d'Kischde agschalte un hab mr mi Krimi halt im Färnseh nizoge. Sälli vum Tatort wisse eifach besser, wiä's goht.

  
 

Bitte besuchen Sie unser Alemannisch-Forum Wir freuen uns auf eure Mitarbeit, auf Artikel, Gedichte, Lob oder Kritik. Hier gehts zum Forum: Hier gehts zum Alemannisch-Forum: www.frsw.de/forum/viewforum.php?f=26

Hat Ihnen diese Seite gefallen? Dann empfehlen Sie sie doch auch Ihren Freunden!
Diese Seite weiterempfehlen

© by freiburg-schwarzwald.de, Update 19.09.11